Lagenbenadering 2.0

Jannemarie de Jonge (Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving) heeft in 2022 een nieuwe en uitgebreide versie van de lagenbenadering ontworpen.

Zij ziet dat de huidige occupatie van de ruimte vrijwel geheel is geënt op de infra-netwerken. De grootste opgave is het baseren van occupatie/netwerken op de ondergrond. Daarbij zijn biotische systemen expliciet onderdeel van die ondergrond.

Daarnaast signaleert Jannemarie de Jonge dat de lagenbenadering tot nu toe alleen de fysieke werkelijkheid van de ruimte omvat ('hardware'). Zij voegt aan het denkkader van de lagenbenadering een immateriële laag toe ('software'). Dit is de de laag van beleving, verhalen, herkomstwaarde, verbondenheid, veiligheid toekomstperspectief, etc. Deze immateriële aspecten geven betekenis en waardering aan de fysieke werkelijkheid.

De verbinding tussen deze twee werkelijkheden vindt plaats via maatschappelijke systemen en instrumenten, die we 'orgware' zouden kunnen noemen. Het gaat om wetten, regels, plannen, geld, grond, governance en natuurlijk via allerlei planvormen.